‘Business as usual is geen optie meer’

Tholen - Aan drukte ontbreekt het momenteel niet bij Eosta, marktleider in de Europese bio groenten- en fruitsector. "De omzet explodeert en de biologische groenten en fruit zijn niet aan te slepen. We hebben vaker gezien dat ten tijde van crises de vraag naar bio exponentieel groeit. Op één of andere manier denken mensen dan meer na over de impact van voeding en bestrijdingsmiddelen op hun gezondheid", constateert directeur en oprichter Volkert Engelsman.

Maar dat de afzet momenteel goed loopt, lijkt de directeur op het moment secundair te vinden. "Het belangrijkste is nu dat we het momentum benutten om de pro-actieve gezondheidskant van voeding op de kaart te zetten. We hebben altijd gedacht dat het externaliseren van maatschappelijke kosten, gerelateerd aan gezondheid of milieu, toekomstige generaties gaat raken. Dat is inmiddels achterhaald, want het raakt dus nu ook de onze."

Niet de laatste
"Onderzoekers van onder meer Stanford University leggen een direct verband tussen pandemieën en intensieve landbouw en veehouderij. De heftigheid van Covid-19 heeft ons allen verrast, maar artikelen in Nature en The Lancet waarschuwen nu al dat dit niet de laatste zal zijn", vervolgt Volkert. "Daarbij wordt verwezen naar de fors afgenomen biodiversiteit als gevolg van intensieve landbouw, kunstmest en bestrijdingsmiddelen, waardoor ecosystemen kwetsbaarder worden en niet meer het zelfregulerend vermogen hebben om dit soort virusuitbraken in 'check' te houden."

Volkert waarschuwt voor het risico dat na de crisis de economie weer met de gebruikelijke middelen op gang gebracht wordt met alleen een focus op banen ongeacht groen of sociaal onder het motto, nu even geen tijd voor klimaat-, stikstof- of andere verduurzamingsmaatregelen. Het zou penny wise pound foolish zijn als dat banen worden die dienstbaar zijn aan business die part of the problem is, een business die lijdt tot het verzwakken van ecosystemen en gezondheid. Daarmee vergroten we de kwetsbaarheid van onze economie, riskeren we nieuwe disruptieve pandemische risico’s en blijft het dweilen met de kraan open. Als we de economie echt op gang willen brengen dan doen we er goed aan om juist nu een natuurinclusieve landbouw te omarmen. Niet alleen meer te sturen op productiviteit per meter maar ook op gezondheids- en ecosysteemdiensten die bijdragen aan een grotere weerbaarheid van ecosystemen en daarmee van de economie."

Drietal denktanks
Op de vraag met wie hij dit voor elkaar hoopt te krijgen, antwoordt Volkert: "We zitten momenteel in een drietal denktanks, die hier regelmatig over vergaderen. De eerste is geïnitieerd door groene banken, multidisciplinair samengesteld. De tweede denktank bestaat vooral uit financiële instellingen die zich zorgen maken over het oude verdienmodel dat kwetsbaar blijkt als je gezondheid- en milieu schade niet mee neemt in je financiële risico analyses . Ook De Nederlandsche Bank is hierbij betrokken. De derde denktank is de Transitiecoalitie Voeding en Landbouw waar ook diverse ministeries bij betrokken zijn, waaronder LNV en Economische Zaken."

"We hebben de landbouw te lang de verkeerde kant op gestuurd door alleen naar productiviteit te kijken. Covid-19 is een wake-up call om ook op biodiversiteit en gezondheid te gaan sturen. We kunnen de boel wel oppompen met kunstmest en bestrijdingsmiddelen, maar dan zagen we in feite aan de stoelpoten van onze eigen winstgevendheid op de lange termijn. Logisch dat banken en institutionele beleggers nu versneld duurzaamheidscriteria in hun financieringsvoorwaarden implementeren", vervolgt Volkert.

"Uiteraard zijn ook onze klanten hiermee bezig, de een wat meer dan de ander. Net zoals bij alle andere leiderschapsvraagstukken gaat het in de eerste fase om crisis management, 'flatten the curve' maatregelen om piekuitval of overbelasting van bijvoorbeeld IC’s te voorkomen. In de tweede fase komen de eerste diagnoses door. Het is inmiddels wel duidelijk dat dit - in tegenstelling tot wat Trump beweert - zomaar twee jaar kan gaan duren. We gaan een tijd tegemoet van periodieke lockdowns en releases. Met één constante: anderhalve meter afstand en niet meer reizen. Dat gaat mega-effect hebben op de economie, horeca en toerisme, waarbij ondanks hulp- en steunmaatregelen de toekomst van bepaalde bedrijfstakken ernstig op het spel komt te staan. Los van de 8% recessie die het IMF voorspelt, ontkomen we er niet aan om selectief te zijn in welke business we willen steunen en welke niet meer."

"In de derde fase gaat het om bezinning en reflectie op beleid. Mensen merken de schone lucht op, de stilte, een van onze Indiase leveranciers ziet de Himalaya's weer. Dat zet mensen aan het denken over wat voor samenleving we eigenlijk willen. Hebben we al die spullen wel nodig, moeten we zo nodig voor 39 euro naar Barcelona. Neuroloog Bas Bloem wees onlangs samen met EFSA op de directe relatie tussen Parkinson en bestrijdingsmiddelen. We realiseren ons hoe onze gezondheid samenhangt met de gezondheid van de natuur. En dat een fragiel ecosysteem leidt tot een fragiel economisch systeem. We dachten in onze technologische genialiteit overal oplossingen voor te hebben maar nu staan we toch echt even met de bek vol tanden. Tegelijkertijd moeten we ook weer niet al te verrast doen. De klimaatcrisis, stikstofcrisis, gezondheidscrisis duwden ons al een tijdje met de neus op de noodzaak tot systeemverandering."

"Ook bij dit soort thema's heb je koplopers, early adopters en laggards", verwijst Volkert naar het model van Rogers. "De AGF sector is traditioneel een wat meer volgende sector. Eosta is in die zin toch wel een vreemde eend in de bijt. Laten we nou leiderschap tonen en ons niet laten verleiden tot alleen brandjes blussen. Als we nu niet Carola's kringlooplandbouw omarmen wanneer dan wel?!"

Bron: AGF/Freshplaza